Algemeen

Hieronder treft u een tabel aan met de analyse van de kadernota 2025 naar de programmabegroting 2025 en meerjarenramingen 2026-2028. Dit is een analyse op hoofdlijnen van de mutaties die na het opstellen van de kadernota 2025 zijn gemaakt. We hebben een splitsing gemaakt in de mutaties na de kadernota 2025 en de extra inspanningen van het college ten behoeve van het exit artikel 12-proces.

Zoals u ziet gaan we van een niet sluitende kadernota naar een sluitende begroting. Hier liggen een aantal oorzaken aan ten grondslag. Zo was ten tijde van het opstellen van de kadernota het financieel perspectief veel minder dan het nu is.  Ook de mei- en septembercirculaires van het gemeentefonds dragen positief bij aan het saldo. Daarnaast hebben we scherpe keuzes moeten  maken door bijstellingen in de budgetten van de jeugdhulp, de Wmo en hebben we het investeringsniveau opnieuw bijgesteld. De extra inspanningen die we daar bovenop hebben gedaan leiden tot een meerjarig sluitende begroting.

In de programmabegroting 2025 actualiseren we de budgetten op jeugdhulp. De mutaties op het budget jeugdhulp zijn te verdelen in ontwikkelingen na besluitvorming kadernota 2025 en voortschrijdend inzicht.

In de programmabegroting 2025 actualiseren we de Wmo begroting. Bij het opstellen van de kadernota was de Wmo begroting nog een PM post. Hoewel er de nodige onzekerheden blijven, hebben we nu meer inzicht. De totale ruimte op de Wmo budgetten ziet er voor de komende jaren als volgt uit:

Geraamde doorbelasting uren op projecten. Doordat we meer personeel inzetten op investeringswerken en werk voor grondexploitaties komen deze kosten ten laste van de projecten zoals bijvoorbeeld Kenniswerf of Scheldekwartier en ontstaat er een voordeel op de reguliere exploitatie.

De stijging van de rentelasten wordt veroorzaakt door onder anderen het uitkeren van de reserve beschermd wonen in 2025, jaarlijkse uitgaven van reserves, uitgaven van de reeds ontvangen SPUK-gelden en besteding inzet van WIZ gelden voor kenniswerf 5 welke in het verleden zijn ontvangen.

In de kadernota 2025 hebben we aangegeven dat we een oplopende investeringsopgave hebben. Dit wordt veroorzaakt doordat we jaarlijkse nieuwe investeringen opnemen en doordat de uitvoering van lopende investeringen om diverse redenen vertraagt. In aanloop naar deze begroting is de herijking verder uitgewerkt en aangepast. Daarnaast hadden we in de kadernota 2025 abusievelijk de kapitaallasten van de parkeergarage machinefabriek niet lasten neutraal opgenomen, dat corrigeren we.

In deze programmabegroting hebben we de financiële effecten van de meicirculaire 2024 verwerkt. In onderstaand overzicht zijn de mutaties uit de meicirculaire 2024 opgenomen. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar het online document van de meicirculaire 2024.

In deze programmabegroting hebben we de financiële effecten van de septembercirculaire 2024 verwerkt. In onderstaand overzicht zijn de mutaties uit de septembercirculaire 2024 opgenomen.  Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar het online document van de septembercirculaire 2024.

We hebben diverse budgetten geactualiseerd. Per saldo ontstaat hiervoor in 2025 een voordeel en vanaf 2026 een nadeel. De grootste onderdelen hiervan betreffen:

• We stellen de begroting 2025 van de gemeenschappelijke regelingen  GGD en OLAZ. 
• In 2025 organiseren wij een ontmoetingsdag/vergadering van de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten (VZG).
• De uitbetaling van de eindafrekening over 2023 van Zwembad de Vrijburg ontvangen we in 2025.
• De raad heeft op 27 juni 2024 het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) kades vastgesteld. Vanaf 2027 valt € 235.000 structureel vrij van het begrote onderhoudsbudget.

De gemeenteraad heeft op 3 juli 2024 de kadernota 2025 geamendeerd vastgesteld. Met dit besluit is de opdracht gegeven om de toegang tot de minimaregelingen te verruimen voor huishoudens met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm. De kosten voor dit besluit bedragen naar verwachting maximaal € 870.000 per jaar. 

In de raming hielden we rekening met het gereedkomen van enkele grotere verblijfsaccommodaties. Deze accommodaties zijn nog niet gerealiseerd waardoor de opbrengst achterblijft in 2025. De opbrengst hiervan verwachten we pas vanaf 2027. In 2025 verhogen we het tarief naar € 2,50 per overnachting. In de jaren daarna verhogen we tot en met 2028 ieder jaar het tarief met € 0,25. Daarnaast houden we bovenop dit tarief rekening met inflatie van 3,9%.

Jaarlijks passen we onze bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen op basis van de VZG richtlijn. Deze richtlijn voorziet in een inflatiecorrectie en de mogelijkheid om een bezuiniging op te leggen. Het opleggen van een bezuiniging op basis van de VZG richtlijn is afhankelijk van de ontwikkeling van de algemene uitkering. Omdat de algemene uitkering als gevolg van het "ravijnjaar" in 2026 flink afneemt is het voornemen van de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten om voor 2026 een bezuiniging op te nemen in de VZG richtlijn. We vinden het verantwoord om hierop te anticiperen.

Wij verwachten vanaf 2028 de eerste OZB in rekening te kunnen brengen voor het JCV (Justitieel Complex Vlissingen). Vanaf dat jaar nemen we een structurele meeropbrengst hiervoor op in onze begroting.

Vanwege onze artikel 12 status dragen we jaarlijks € 1,8 miljoen bij aan de sanering van onze algemene reserve. We willen graag de artikel 12 status verlaten. In  2025 voegen we de bijdrage voor een laatste keer toe aan onze algemene reserve ter versterking van ons weerstandsvermogen. Vanaf 2026 gebruiken we de bijdrage om een sluitende meerjarenbegroting te hebben. 

De PM posten uit de kadernota 2025 voor jeugd (ondersteuningsteam optimalisatie processen jeugd en aanbesteding jeugdhulp) hebben we in de begroting 2025-2028 vertaald naar een inspanningsverplichting van € 250.000 in 2026, € 750.000 in 2027 en vanaf 2028 structureel € 1.250.000.

In de begroting 2024 hebben we opgenomen dat ook na herijking van de investeringen we ervan uitgaan dat 80% tijdig wordt gerealiseerd. We passen dit aan naar 75%. Daarnaast komen we met kaders om voor de toekomst te komen tot een nog realistischer investeringsplanning.

Om te komen tot een nog realistischer begroting voeren we een begrotingsanalyse uit.  Aanleiding hiervoor zijn de jaarlijkse overschotten bij de jaarrekening en het onderzoek naar de exit artikel 12 status. De uitvoering van de begrotingsanalyse vergt een langere doorlooptijd dan vooraf gedacht. Om die redenen hebben we dit opgesplitst in twee fasen. Het resultaat van de 1e fase van de begrotingsanalyse is verwerkt in de kadernota 2025. De 2e fase van de begrotingsanalyse is nog niet afgerond maar we vinden het verantwoord om hier op de uitkomsten vooruit te lopen. De begrotingsanalyse verwachten we eind 2024 af te ronden.

In het jaar 2025 gaan we verder met de uitvoering van het plan van aanpak artikel 12-vervolgtraject sociaal domein. We hebben op basis van het inspectierapport 2021-2022 voor de jaren 2021 en 2022 aanvullende uitkeringen ontvangen van in totaal ca. € 5 miljoen. De artikel 12-inspecteur stelt voor de jaren 2023 en 2024 weer een inspectierapport op dat we eind 2024 verwachten te ontvangen.
Met ingang van 1 januari 2023 is het artikel 12-onderzoek verbreed. Tot en met 2022 was het onderzoek gericht op alleen het sociaal domein. Dit is verbreed naar de gehele begroting en daarmee ook het klassiek domein. Dit betekent dat alle financiële intensiveringen vanaf 1 januari 2023 zijn onderworpen aan de O&O-toets (Onontkoombaar en Onuitstelbaar) van de inspecteur.

In het kader van het Artikel 12-proces heeft de inspecteur in het Inspectierapport 2021-2022 een aantal(vervolg-)opdrachten geformuleerd voor de periode 2023 en 2024. Deze opdrachten omvatten een aantal structurele ingrepen (hefbomen) en een reeks van projectmatige quick wins, een en ander onder meer opgenomen in het zogenaamde investeringsfonds sociaal domein. De samenstelling en prioritering van de opdrachten is dynamisch. Dat wil zeggen dat er opdrachten na afronding uit weg kunnen vallen en onderweg ook opdrachten aan toe kunnen worden gevoegd. Hier ligt ook een verbinding met de ambitie om op korte termijn te komen tot een afronding van de artikel 12-status.

In onderstaande tabel is uiteengezet hoe het tekort op het sociaal domein is opgebouwd. Hieruit blijkt dat we als gemeente Vlissingen fors tekort komen op het sociaal domein.

In het kader van artikel 12 van de Financiële Verhoudingswet hebben we een beschikking van 19 december 2019 met het besluit over de aanvullende uitkeringen 2019 t/m 2029 aan Vlissingen. Dit besluit bevat ook een saneringsbegroting voor de algemene reserve. Onderstaande tabel geeft inzicht in hoeverre de realisatie van deze saneringsbegroting op schema ligt. 

De jaarlijkse bijdrage artikel 12 bestaat uit een jaarlijks bedrag van € 7 miljoen t/m 2027 en € 4,8 miljoen in 2028 van de fondsbeheerders en een eigen bijdrage van € 1,7 miljoen (met jaarlijkse indexatie van 1,6%). Een positief jaarrekeningresultaat moet overigens worden gebruikt voor de sanering van de algemene reserve. Vanaf 2026 hebben wij in deze begroting onze eigen bijdrage gebruikt om tot een sluitend meerjarenperspectief te komen.

De artikel 12-inspecteur voert in 2023 en 2024 een actualisatie-onderzoek uit. Dit onderzoek gaat onder andere in op de hoogte van de te saneren algemene reserve, de benodigde hoogte van de OZB, de hoogte van eigen bijdrage aan de algemene reserve en de hoogte van de aanvullende uitkering.