Algemeen

In hoofdstuk Algemeen lichten wij het resultaat van de jaarrekening op hoofdlijnen toe.

Hoofdstuk Programma's  bevat het jaarverslag van de programma's. Hierin leggen we verantwoording af over de prestaties die het college heeft verricht om de doelen in de programmabegroting 2023 te kunnen realiseren.  Er wordt per programma gerapporteerd op de afwijkingen in de uitvoeringsmaatregelen ("Wat wilden we bereiken" en " Wat hebben we daarvoor gedaan") en de continue taken zoals deze waren opgenomen in de programmabegroting 2023. Voor de uitvoeringsmaatregelen hanteren we de kleuren van het stoplicht.

Het hoofdstuk Paragrafen bevat het jaarverslag van de paragrafen.

In het hoofdstuk Jaarrekening 2023 lichten we in de onderdelen  5.1 tot en met 5.8 de balans en het resultaat toe. In onderdeel 5.9 en 5.10 nemen wij de taakvelden op. Onderdeel 5.11 bevat de SiSa-verantwoording. Als laatste de hoofdstukken controleverklaring van de accountant en de ondertekening van de jaarrekening.

Omdat we afgeronde bedragen presenteren kan er op sommige plaatsen een afwijking in de telling ontstaan.

Eén van de doelstellingen van het college is een gezonde financiële positie creëren voor de gemeente Vlissingen. Een gezonde financiële positie vertaalt zich in een meerjarig sluitende begroting en een gezonde buffer in de vorm van vooral de algemene reserve voor het opvangen van financiële tegenvallers. 

In 2014 hebben we een aanvraag voor een aanvullende uitkering uit het gemeentefonds ingediend op basis van artikel 12 van de Financiële verhoudingswet (Fvw). Aanleiding hiervoor waren grote financiële verliezen rond de grondexploitatie Scheldekwartier welke we niet zelfstandig konden oplossen. Op 19 december 2019 heeft de Minister van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een besluit genomen over de aanvullende uitkering ex. artikel 12 Fvw voor de gemeente Vlissingen.

Uitgangspunt van de rapportages van BZK en de daaruit volgende beschikking is dat de gemeente financieel weer financieel ‘op eigen benen moet kunnen gaan en blijven staan’ en de artikel 12-status kan worden beëindigd. Op eigen benen gaan staan betekent een sluitende meerjarenbegroting en een positieve algemene reserve. De sanering van de algemene reserve wordt gerealiseerd door enerzijds jaarlijks een passende eigen bijdrage door de gemeente en anderzijds jaarlijks een aanvullende uitkering uit het gemeentefonds tot en met 2029. 

Het uiteindelijke doel van de inspecteur is een afronding van het artikel 12-onderzoek uiterlijk in begrotingsjaar 2024. Op basis van de daling van de negatieve algemene reserve en de daling van het tekort sociaal domen en werk & inkomen is de inspecteur van mening dat dit haalbaar is. Kanttekening daarbij is wel dat Vlissingen de resterende taakstelling grotendeels realiseert. Daarnaast is dit vanzelfsprekend ook afhankelijk van een aantal landelijke (exogene) ontwikkelingen, die nu nog moeilijk in te schatten zijn. Exogene ontwikkelingen zijn ontwikkelingen die wel effect hebben op de kosten die gemeenten maken maar waar gemeenten geen invloed op hebben.

De inspecteur onderzoekt de mogelijkheid om niet alleen het artikel 12-onderzoek maar ook de artikel 12-status in begrotingsjaar 2024 te beëindigen. Het college werkt uiteraard mee aan dit onderzoek waarbij wij als uitgangspunt hanteren dat sprake moet zijn van een structureel blijvende gezonde en stabiele financiële situatie voor onze gemeente. Enerzijds moet dit blijken uit een meerjarig sluitend financieel beeld waarbij minimaal in de laatste jaarschijf alle structurele lasten gedekt zijn door structurele baten. Daarnaast moeten we beschikken over voldoende incidentele weerstandscapaciteit met als minimale norm de verhouding beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit van 1 of hoger. Zolang we aanvullende uitkeringen van de fondsbeheerders ontvangen,  blijft de artikel 12-status van kracht en staan we ook onder preventief toezicht van de toezichthouder provincie Zeeland.

In deze jaarstukken 2023 hebben we een aanvullende uitkering uit het gemeentefonds van € 7,0 miljoen verantwoord welke conform de rijksbeschikking van 19 december 2019 volledig gebruikt moet worden voor de sanering van de algemene reserve. Hiernaast hebben we weer een eigen bijdrage aan de sanering van de algemene reserve van € 1,7 miljoen gedaan zoals opgenomen in de rijksbeschikking naar aanleiding van het artikel 12-rapport 2017/2018. Over een eventuele aanvullende uitkering over boekjaar 2023 zal de inspecteur de fondsbeheerders advies geven in zijn inspectierapport 2023 - 2024 wat we eind 2024 verwachten. 

Onze financiële positie is in 2023 opnieuw verbeterd. De algemene reserve komt, na verwerking van het jaarrekeningresultaat 2023 en bestemming uit op € 39,5 miljoen negatief.
Het positieve jaarrekeningresultaat 2023 van € 9,7 miljoen leidt tot verbetering van de financiële positie. Hieronder een overzicht van de ontwikkeling van de algemene reserve in 2023.

Het gerealiseerde resultaat over het verslagjaar bedraagt € 9,7 miljoen voordelig ten opzichte van een begroot resultaat van € 1,9 miljoen positief. Hieronder lichten wij de afwijkingen toe met invloed op het resultaat welke groter zijn dan € 600.000. Per programma kunt u in hoofdstuk 5.7 de meer gedetailleerde toelichting vinden op de afwijkingen ten opzichte van de begroting.  In grote lijnen is opbouw van het resultaat over 2023 als volgt.

1.    Positieve resultaten grondexploitaties 
Het totale voordeel dat ontstaat op de grondexploitaties en de bedrijventerreinen bedraagt ruim € 2,4 miljoen. Op basis van de doorrekeningen bij de 1e herziening 2024 vallen de verliesvoorziening en de risicoreservering vrij voor per saldo een bedrag van € 1,3 miljoen. Verder hadden we winstnemingen voor een bedrag van € 1,2 miljoen. Voor de nadere toelichting verwijzen we naar onderdeel 5 van de paragraaf Grondbeleid.

2.    Begrotingssaldo
Na de 2e bestuursrapportage 2023 rapporteerden we een positief begrotingsresultaat van € 1,9 miljoen. Voor een meer gedetailleerde toelichting verwijzen we u naar de 2e bestuursrapportage  2023.

3.    Lagere kosten bijzondere bijstand
Het voordeel wordt veroorzaakt door een lager verstrekte eenmalige energietoeslag van € 921.000. Hiervan is naar verwachting € 815.000 in 2024 nodig wat we opnemen als resultaatbestemming. Het overige is een onderschrijding op het reguliere bijzondere bijstand budget. 

4.    Algemene uitkering
Via de decembercirculaire 2023 hebben we een bijdrage van afgerond € 4 miljoen ontvangen. Dit betrof € 2,9 miljoen taakmutatie voor energietoelage. Dit bedrag hebben we verwerkt in de 2e bestuursrapportage 2023 als een budgetoverheveling naar 2024. De overige € 1,1 miljoen betreft voornamelijk hoger accres en afrekeningen over voorgaande jaren en veroorzaakt het voordeel op de algemene uitkering.
 
5.    Inzetten Brede SPUK Middelen
In 2023 heeft de gemeente Vlissingen de middelen Brede SPUK 2023 ontvangen. Deze middelen zijn ingezet voor de dekking van activiteiten van de combinatiefuncties en de collectieve activiteiten die binnen Buurtteams Vlissingen plaatsvinden en worden georganiseerd. Door de dekking vanuit de Brede SPUK 2023 resulteert dit op andere kostenplaatsen tot niet bestede middelen, wat leidt tot een totaal positief resultaat van € 0,7 miljoen. 

6.    Lagere kosten Orionis. 
Dit komt door ons aandeel in resultaat bij Orionis van € 247.300. Daarnaast is er een correctie op de uitvoeringskosten van de energietoeslag en leefgeld van € 367.000.

7.    Overige verschillen 
Bovenstaand hebben we de verschillen van groter dan € 600.000 toegelicht. Voor een uitgebreidere toelichting en voor een toelichting op de overige verschillen verwijzen we u naar de toelichtingen per programma zoals opgenomen in hoofdstuk 5.7.

Van het gerealiseerde resultaat 2023 van € 9.703.537 voegen we € 4.489.000 toe aan de algemene reserve. Onderstaand het overzicht van de algemene reserve:

Het weerstandsvermogen blijkt uit de confrontatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de omvang van de financiële risico’s. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat met name uit de vrij besteedbare reserves. Dit betreft de algemene reserve (inclusief nog te bestemmen resultaat) welke per 31 december 2023 €- 34,3 miljoen bedraagt (2022: € -50,2 miljoen). De omvang van de financiële risico’s bedraagt per 31 december 2023 € 18,9 miljoen (2022: € 11,5 miljoen). Onderstaande tabel geeft inzicht in het verloop van het weerstandsvermogen in de afgelopen jaren. Voor een nadere toelichting verwijzen we naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In de 1e en 2e bestuursrapportage 2023 hebben we gerapporteerd over de stand van zaken taakstelling sociaal domein en werk en inkomen. De jaarrekening 2023 laat incidentele voordelen zien binnen het sociaal domein, deze hebben we ingezet voor de restant taakstelling 2023 (zie ook hoofdstuk 5.7.3).

In onderstaand overzicht presenteren wij het begrotingstekort sociaal domein en werk & inkomen (SD en W&I), waarbij we de begroting na wijziging en de werkelijke uitgaven in beeld brengen. '+' = voordeel, '-' = nadeel

Jaarrekeningsaldi
Het jaarrekeningresultaat over 2023 bedraagt € 9.703.537 voordelig. De jaarrekeningsaldi van de afgelopen 5 jaar geven het volgende beeld.

Fysieke en sociale structuur